مهارت های بنیادین مورد نیاز برای بهبود نوشتن در کاردرمانی

مهارت های بنیادین مورد نیاز برای بهبود هنر دست خط

احتمالا شما هم مانند هر فرد دیگری، هنر دست خط را به عنوان گرفتن مداد در دست و نوشتن روی کاغذ تعریف می کنید. با اینکه این تعریف هم درست است، اما در عین حال مهارت های مهمی وجود دارد که برای این که یک کودک بتواند دست خط خوبی داشته باشد باید بتواند بر انها تسلط یابد. بنابراین بیایید نگاهی به این مهارت های بنیادین بیندازیم.

قبل از اینکه بتوانیم فرزندانمان را با هنر دست خط (یا درک نحوه گرفتن مداد در دست) اشنا کنیم، باید مهارت های پایه ای لازم را به او اموزش دهیم. البته این  بدان معنا نیست که اگر شما این مهارت ها را به کودک خود اموزش دهید، او هرگز با چالش های دست خط کلنجار نخواهد رفت، اما با اموزش این اصول در واقع شما ابزارهای لازم برای غلبه بر این چالش ها را در اختیار فرزندتان قرار خواهید داد

پردازش حسی و مهارت های دست خط

پردازش حسی اولین بار در هنگام تولد به کار گرفته می شود. در واقع یک کودک در بدو تولد محيط اطراف خود را بررسی می کند و یاد می گیرد که به محرک های حسی واکنش نشان دهد. کودکاني كه با پردازش حسي در کشمکش باشند با ديگر سطوح رشد نیز در کلنجار خواهند بود و اختلالاتی مانند واكنش ، توجه و آگاهي ضعیف را از خود بروز خواهند داد.

سیستم های حسی که از همان ابتدای تولد فعال می شوند عبارتند از سیستم عصبی خودمختار ، سیستم حس عمقی و سیستم لمسی
این سه سیستم مسؤولیت بسیاری از کارها را بر عهده دارند  از جمله اینکه یک کودک بعدها چگونه یک مداد را نگه دارد، هماهنگی چشم و دست، نوشتن روی خطوط، رنگ آمیزی بین خطوط، درک عمق، مهارت های هماهنگی دو جانبه مورد نیاز برای نگه داشتن کاغذ و نوشتن با مداد، استفاده از قیچی ، یا استفاده از یک دست غالب برای نوشتن، برنامه ریزی های حرکتی برای کار جدید و توجه به کار

پردازش و درک بصري از طريق سه سيستم ذکر شده در بالا با یکدیگر وارد عمل می شوند.

ادراک بصری فرآیند درگیر شدن مغز و سازماندهی اطلاعاتی است که از طریق چشم ما دریافت می شوند. هنگامی که یک کودک یاد می گیرد تا سر خود را بالا بیاورد و شروع به چهار دست و پا راه رفتن کند، می توان گفت که مهارت های ادراک بصری او توسعه یافته اند.

ادراک بصری از مهارت های مختلفی تشکیل شده است که شامل موارد زیر می باشد

هماهنگی چشم و دست (استفاده از چشم و دست برای تکمیل یک کار)
تفکیک بصری (توانایی طبقه بندی اشیاء یا اشکال بر اساس رنگ، شکل، اندازه یا موقعیت آنها)
موقعیت ابزارها (توانایی پردازش اطلاعات در مورد جایی که در ان قرار دارد و اشیایی که در اطرافش وجود دارند)
تشخیص زمینه (دیدن یک شی یا اشکال مختلف در زمانی که آن ها در یک پس زمینه پیچیده قرار دارند)
تمرکز بصری (توانایی پردازش اطلاعات در زمانی که شی یا ابزار خاص پنهان شده و باید پیدا شود)
ثبات فرم (شناسایی اشیاء، اشکال، حروف، اعداد یا نمادها در هنگام مشاهده انها به روش های مختلف)
حافظه تصویری (  یادآوری اطلاعاتی که در مورد اشیاء، شکل ها، نمادها یا حرکات در حافظه کوتاه مدت  خود به خاطر سپرده)
حافظه متوالی بصری (توانایی به خاطر سپردن و یاداوری یک توالی خاص)

کنترل بصری به توانایی کنترل موقعیت و حرکت چشم ها به منظور تمرکز بر روی یک تصویر یا شی خاص اشاره دارد. این توانایی برای نوشتن از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه برخورداری از این مهارت سبب می شود که دانش آموز بتواند از لحاظ بصری بر روی دست خط خود تمرکز کند و در عین حال از تخته سیاه یا کتاب کپی برداری نماید.

کنترل پروگزیمال و ثبات پروگزیمال و تاثیر انها بر روی دست خط

قبل از اینکه ما در مورد کنترل و ثبات پروگزیمال صحبت کنیم، باید به تعریف پروگزیمال، که یک واژه درمانی است بپردازیم.

پروگزیمال به گروه های عضلانی نزدیک به وسط یا مرکز بدن اشاره دارد. بنابراین وقتی ما درباره کنترل پروگزیمال و ثبات پروگزیمال صحبت می کنیم، در واقع در مورد قدرت مرکزی (یا کنترل و ثبات) مورد نیاز برای انجام وظایف مختلف بحث می کنیم.

اما زمانی که در مورد دست خط صحبت می کنیم، باید بدانیم که کودکان به کنترل مرکزی و ثبات کافی نیاز دارند تا بتوانند صاف نشسته و دست و شانه خود را در حالی که مداد را حرکت می دهند کنترل کرده و گردنشان بتواند سرشان را کنترل کرده و در موقعیت خوبی قرار دهد

اگر یک کودک با هر یک از این نواحی مشکل داشته باشد، کنترل و ثبات لازم را برای انجام حرکات مناسب نداشته و دست خط خوبی هم نخواهد داشت.

کنترل و ثبات پروگزیمال به ادراک بینایی وابسته است چراکه ادراک بینایی می تواند موقعیت بدن فرد را در ارتباط با چیزهایی که در اطرافش قرار دارد به او نشان دهد. علاوه بر این این نوع کنترل به سیستم پردازش حسی نیز وابسته است چراکه این سیستم نیز از آگاهی بدن پشتیبانی می کند. همه این سیستم ها باید با هم کار کنند تا کودک بتواند از مهارت های حرکتی لازم برای نوشتن برخوردار باشد باشد.
مهارت های حرکتی ظریف و توانایی های لازم برای داشتن دست خطی خوب

احتمالا بسیاری از ما هنگامی که در مورد مهارت های مورد نیاز برای داشتن دست خطی خوب فکر می کنیم ذهنمان به طرف مهارت های حرکتی ظریف کشیده می شود.

اما همانطور که مشاهده کردیم، یک کودک به همه سیستم های بالا برای مهارت یافتن در نوشتن نیاز دارد و لذا باید بر روی تمام سیستم های بالا کار کرد.
البته مهارت های حرکتی ظریف خاصی وجود دارد که می توانند به ارتقای مهارت های نوشتن کودک کمک کنند بنابراین اجازه دهید نگاهی کوتاه به آن ها بیندازیم

مهارت های دو جانبه (این مهارت ها به مهارت های هماهنگی کلی و هماهنگی دو جانبه که شامل حرکت های درشت هستند بسیار شبیه می باشد
ثبات و انعطاف پذیری مچ دست (موقعیت های عملکردی لازم برای نوشتن شامل قرار دادن دست بر روی میز و خم کردن مچ دست و یا باز کردن آن است، در حالی که انگشتان مداد را نگه داشته اند

قدرت دست (این قدرت برای نگه داشتن مداد مهم است
قوس دادن به کف دست (این امر به نحوه خم کردن کف دست برای نگه داشتن مداد و نوشتن باز می گردد)

استفاده از انگشت شست (لمس نوک انگشت شست به وسیله سایر انگشتان و مداد برای نگه داشتن مداد و حفظ یک فضای باز بین انگشت شست و انگشت اشاره برای داشتن دست خطی خوب لازم است)

مهارت های درون دستی (توانایی حرکت اشیاء نگه داشته شده توسط دست با استفاده از حرکات دقیق انگشتان)
تفکیک دو طرف دست (توانایی حرکت دادن انگشت شست و انگشت اشاره در حالی که انگشت های چهارم و پنجم برای تثبیت به کار گرفته می شوند.)